1 Mei, Santa Cruz - Córdoba, 24,5 km
Het voordeel van slapen in een Restaurant is een prima ontbijtje, waarna fris op pad gegaan wordt. Nu op de goeie route zien te komen. Één dag Carretera is meer dan voldoende. Santa Cruz door loopt een verlaten asfaltweggetje, de CO-3109, richting de kruising met de Camino.
Santa Cruz uit richting Camino
Tramo 16
Santa Cruz – Córdoba 24,5 km
Hoogteprofiel
Dit is nog een dikke 4 km en kost precies een uur. Een opluchting is het de duidelijke Caminopijlen weer te zien. Linksaf omhoog een mooi zandpad op.
Kruising met Camino
Over de berg meteen een ver uitzicht over het bekken van Córdoba met granen - en zonnebloemenvelden zover het oog reikt.
Het bekken van Córdoba in
De bergen zijn minder hoog maar duidelijk aanwezig. Het landschap wordt hierdoor kleinschaliger wat lekker loopt. De bermen zijn wild begroeid waar zelfs konijnen zich laten zien.
Zeeën van graanvelden
De weg voert langs de grote Cortijo Torre Juan Gil Alto waar aan de gelijknamige Arroyo bij een brug gepauzeerd wordt. De boerderij wordt afgeschermd met een ondoordringbare dikke en hoge cactushaag. Wel effectief.
☼ Scheefbloem of Iberis pinnata, behoort tot de familie der Brassicaceae
Eenjarige plant soms halfheester. Hoog 10 tot 25 cm. Bloeit rijk wit tot licht roze vol in de zon in april tot juni. Houden van kalkrijke grond. Middellandse zee plant die ingeburgerd is om zijn rijke bloei in onze tuinen. Sommige soorten zijn zeer bitter en heten bittere scheefbloem (Amara).
In de golvende velden zijn diep uitgesleten grillige vormen te zien, waar waterstromen bij overvloedige regenval in de winter hun weg zoeken. Dit veroorzaakt een behoorlijke erosie en zal vooral bij verdere verdroging een probleem worden.
Een probleem van alle tijden. Studies gaan er van uit dat het West Romeinse Rijk zijn ondergang tegemoet ging, omdat door klimaatverandering de gemiddelde temperatuur in Spanje 2º C daalde en droger werd. De toevoer van de noodzakelijke voorraden om de legers en steden te voeden stokte en verwoestijning trad in (vooral in Noord Afrika).
Een dergelijk probleem zien we nu weer, waar klimaatconferenties weinig aan zullen veranderen!
De latere Moorse bevolking brachten geavanceerde technieken mee om de landen te bevloeien, die zelfs nu nog werken!
Op de Cordel de Granada
Richtingaanwijzers
geven aan dat we op de Cordel de Granada zitten. Dit is één
van de vele historische veetrekroutes (Vías Pecurias) die al
bestaan vanaf de eerste bewoners van Iberia.
Sporen van verdreven Sefardische Joden zijn goed herkenbaar. Op 2 plaatsen lopen zijwegen naar een Cortijo del Judío Viejo (landgoed van de oude Joden), één van een Judío Nuevo (nieuwe Joden), en enkele Cortijos Judihuelos (Samenleving van Jodennakomelingen, ook wel de tegenhanger van het Jiddische “shetl”). Mooi dat restanten van een 500 jaar geleden wreed uitgestoten groep nog zo prominent aanwezig zijn.
Zonnebloemen Córdoba in de verte
In de verte komt Córdoba na een laatste helling tevoorschijn. Het lijkt niet ver weg, maar toch zijn 2 uren nodig om dit laatste stuk af te leggen. Het is knap warm geworden, hoewel het net de eerste mei is. Zomers heersen hier bijna onhoudbare temperaturen, die makkelijk door de 40º C gaan. Het is de warmste stad van Spanje! De zon schijnt altijd en regen is praktisch afwezig. Het is daarom aan te raden voor eind mei deze route afgelegd te hebben en er niet eerder dan in de 2e helft september weer op te komen.
Córdoba aan de voet van de Sierra Morena
Het laatste gedeelte lijkt de stad dichtbij, maar moet nog een lange vreemde slinger gemaakt worden met een bergje ertussen naar beneden, voordat illegaal gestorte rommel aangeeft dat de rand nadert. Via een Carretera beginnen de eerste huizen. Meteen al dicht bebouwd waar eindelijk, in een drukke volksstraat, een Café met terras te vinden is voor een zo welkome verfrissing.
Steeds
drukker wordt het totdat het Fort van Torre de la Calahorra aangeeft
dat de binnenstad nabij is. Dit Fort uit 1396 diende ter bescherming
van de ingang van de brug die er achter ligt.
Torre de la Calahorra
La Puente Romana, die meteen erachter ligt, is prachtig met een overweldigend uitzicht op de stad waar de Mezquita uitspringt.
Puente Romano over de Río Guadalquivir
De brug was eeuwenlang de enige verbinding over de Río Guadalquivir naar het zuiden. Gebouwd door de Romeinen in de 1e eeuw voor VC, 331 m lang met 16 bogen en inmiddels ingrijpend gerestaureerd. Midden op de brug een beeld uit 1651 van de Aartsengel Rafael, die de beschermengel van de stad is. Het plaveisel is prachtig glad graniet, vol toeristen, waarbij het naar de andere kant steeds drukker wordt. Daar had ik niet aan gedacht; het is vandaag donderdag 1 mei en de Spanjaarden hebben vrije dagen. Ze noemen dit “el Puente”, de brug, waarbij de vrijdag erbij wordt genomen zodat er 4 vrije dagen zijn. Als dat maar geen problemen met het slapen geeft!
Córdoba
De leeuw van León en de burcht van Castilla in het wapen
(Ferdinand III)
330.000 inwoners
122 m hoogte
De brug komt uit bij de Puerta del Puente ook wel Arco del Triunfo genoemd. In feite de plaats waar vroeger bij binnenkomst tol geheven werd.
Puerta del Puente uit de 16e eeuw
Onder de Arco door meteen een Moors aandoend pleintje (Plaza del Triunfo) tegen de Mezquita aan.
Moors aandoende Plaza del Triunfo
Deze blijkt een reusachtig vierkant bouwwerk met vele Poorten en onmiskenbare Muzelmanopschriften. Het lijkt zo wel of je in Marrakesh zit, mooi oorspronkelijk bewaard. Door een poort kan een groot binnenplein opgestapt worden met een fraai zicht op de klokkentoren.
Reusachtig bouwwerk De vele Muzelmanpoorten in Calle de Torrios
De
Camino loopt rechtsaf de drukke straatjes door, maar waar is een
Refugio? Er moet een Jeugdherberg zijn, dus vragen bij één
van de stalletjes. Ondanks de drukte zijn de verkopers uitermate
vriendelijk en behulpzaam, maar geven ook weinig hoop. Om de Mezquita
heen zoeken naar een Jeugdherberg dat ergens in de buurt moet zijn.
Torre del Alminar met de Puerta del Perdón
Niet te vinden en het vermoeden dat het vol zal zitten maakt dat het alternatief; een Hostal, in zicht komt. Makkelijk gezegd, er zijn er meer dan genoeg. De Calle Cardinal Gonzalez loopt voor morgen in de goede richting, maar bij navragen zit alles vol. Zelfs verder van het centrum af bij backpack Hostals: vol.
Er wordt al gedacht om de bus te pakken en teruggaan naar het comfortabele Hostal in Santa Cruz, maar dan kan de stad nooit goed bekeken worden.
Uiteindelijk is een zwarte jongen bij een Hotelletje zo vriendelijk mij door te verwijzen naar Hotel Maestre een paar straten verderop in de Calle Romero Barros. Dit heeft een goedkope en duurdere poort. Je raadt het al; de goedkope zit vol, dus maar naar de balie van het Hotel. De receptioniste vindt het gelukkig nogal speciaal een Pelgrim uit Málaga te krijgen en is geweldig behulpzaam. Alles zit vol maar met enig zoeken is er voor één avond een eenpersoonskamer voor mij, hoera!
Het kamertje met bad is prima. Normaal lig ik nooit in bad maar hier alweer. De wasjes kunnen op dak in de zon drogen. Het is 16:00 uur, tijd om in het nabije centrum te kijken en de grootstedelijke toeristendrukte bij de Moskee te ondergaan.
Pleintje Judería
Zo’n stad heeft wel wat, er is veel te zien. De Moskee kan niet meer bezocht worden, zodat besloten wordt een dag rust in te lassen om alles eens goed te kunnen bekijken. Op een terrasje in de oude Jodenwijk; de Judería is het heerlijk zitten in de zomeravondwarmte en het gewoel te bekijken.
Aan de Calle San Fernando bij het Hotel liggen aan de drukke straat voldoende Restaurants, waarvan er al snel een favoriet wordt. Naast prettige Cañas hebben ze ook een goed wijntje voor bij het eten. De halve haan die besteld wordt heeft 2 poten. De wonderen zijn de wereld nog niet uit. De Spaanse obers moeten er hard om lachen.
De straat is levendig met constant geklepper van paardenhoeven die koetsjes trekken vol toeristen, waarbij de voerman elke keer de obers groet.
Wat later het bed in, waarbij de vriendelijke receptioniste meedeelt dat ze het voor elkaar gekregen heeft: ik mag een dag langer blijven. Een lot uit de loterij in deze overvolle stad! Het Hotel is heerlijk rustig zodat slapen na 224,5 km geen probleem is!
☼ Córdoba en zijn Kalifaat
Córdoba, nu een Provinciehoofdstad, ligt in de Vallei van de Guadalquivir tegen de uitlopers van de Sierra Morena op 122 m hoogte. Het heeft 320.000 inwoners, heel wat minder dan de 500.000 inwoners tijdens de hoogtijdagen van het Kalifaat in de 10e eeuw. Het is de warmste stad van Spanje, maandenlang boven de 35º C met vele uitschieters ver boven de 40º C. Daarbij koelen de nachten sterk af zodat er grote temperatuurschommelingen zijn.
Gem. temperaturen
Lluvia = neerslag
De blokjes neerslag zijn omgekeerd evenredig met uren zon!
De Guadalquivir heette onder de Romeinen de Baetis, daarvoor de Tartessos.
Wielversiering Tartessos
De oorspronkelijke bewoners waren de Tartessos, die met Karduba de stad zijn naam gaven leefden van koper- en zilvermijnen en landbouw. Vanaf 206 VC werd het onderdeel van het Romeinse rijk en hoofdstad van Hispania Baetica vol paleizen, amfitheaters, tempels, circus, aquaducten, theaters enz. Al in de 3eeeuw waren er Christenen, die het vooral na de verovering door de Arianische Visigoten moeilijk kregen. Arianisme was een vroeg Christelijke stroming die de 3- eenheid afwezen.
De Romeinen hebben bijna 800 jaar Spanje bestuurd en talloos zijn de sporen.
Romeinse Tempel
De Moorse tijd begon in 711 met de inval van Tariq ibn Ziyad (Al Tariq, waar Gibraltar = Berg van Tariq, naar vernoemd is).
Taric
ibn Ziyad
De
glorietijd was in de Middeleeuwen na eerst een Emiraat (soort
Koninkrijk) te zijn geweest van 756 tot 929. De Omajjadendynastie uit
Damascus werd hier voortgezet, nadat ze in Damascus uitgemoord waren
en Abd-el-Rahman I die net op tijd de benen genomen had door zijn
Berberwortels kon overleven.
Al-Andaluz in 756
(Let
op Santiago = Shant Jacub)
In 929 waren de Omajjaden zo machtig dat Abd-el-Rahman III er een Kalifaat van maakte dat tot 1031 zou duren. Een Kalief was altijd een (beweerde) afstammeling van Mohammed. Tezelfdertijd waren er al 2 Kalifaten in Bagdad en Cairo, die bestreden werden.
Het
Kalifaat bracht grote welvaart door het afschaffen van Adellijk
grootgrondbezit, opkomst van industrie, mijnbouw en stimulering van
Kunsten en Wetenschap. Door hun relatief tolerante bestuur konden
Moslims, Joden en Christenen naast elkaar leven en had de Bibliotheek
de grootste collectie ter wereld van 400.000 boeken. Kennis uit de
Griekse, Arabische en Joodse oudheid zijn aldus vertaald en bewaard
gebleven. (In Cairo waren deze boeken verbrand).
Almanzor de Jemenit
Van 981 tot 1002 heerste Almanzor de laatste grote Moorse heerser van Spanje. Hij voerde 57 veroverings- en plundertochten uit, waarbij Santiago bezet werd. De klokken werden door Christenslaven naar Córdoba gebracht (1000 km!). Het graf liet hij intact.
Na de herverovering van Córdoba door Ferdinand III in 1236 werden de klokken teruggebracht door Moorse gevangenen naar Santiago!
Kalifaat Córdoba omstreeks 1000
Een enorme Paleisstad Medina Azahara 10 km buiten Cordoba werd in 40 jaar gebouwd, terwijl de Mezquita werd vergroot. Toch werd de teruggang ingezet, waar na zijn overlijden opstanden tussen Andaluciërs en geïmporteerde Berbers, die zijn legers aanvoerden, uitbraken en het Kalifaat uit elkaar viel. Bovendien werd Medina Azahara grondig verwoest.
Nog steeds worden stoute kinderen bang gemaakt met een versje over Almanzor, net als bij ons met zwarte Piet, zoals Santiago, een Catalaanse Pelgrim, mij op de Camino Primitivo vertelde!
Ruïnes
Medina Azahara
In 1031 viel het Kalifaat uiteen in kleinere rijkjes; de Taifas. Nieuwe fanatieke heersers uit Noord Afrika, eerst de Almoraviden en daarna de Almohaden, waren weinig tolerant. Vooral Christenen en Joden moesten het ontgelden. Velen vertrokken naar Toledo, het Noorden van Spanje en de Lage Landen. De naam Corduwenier als leerbewerkers uit Córdoba is hiervan afkomstig. Bij een Pogrom werden duizenden Joden vermoord in Córdoba. Van vrije wetenschap was geen sprake meer waardoor de welvaart grote klappen kreeg.
Ferdinand III, el Santo, van Castilië
In 1236 veroverde Koning Ferdinand III Córdoba. Nog dezelfde dag werden Moren de stad uitgezet. Vele kerken werden gebouwd en bezittingen verdeeld onder de overwinnaars. Omstreeks 1532 werd de Kathedraal in de Moskee gebouwd, waarna het tot in de 17e eeuw een belangrijke stad was.
Door epidemieën, extreme droogte en slecht bestuur verviel de stad, totdat na Franco het economisch beter ging. Door de eeuwenlange terugval is het één van de best bewaarde oude steden in Europa.
