4 – 5 September, Vertrek Roncesvalles – León en Rustdag

4 September, op Vrijdag, is de aflossingsdag van de 2-weekse Hospitaleroperiode in Roncesvalles.

Normaal gesproken gebeurt dit om 11:00 uur met gezamenlijk koffie bij Casa Sabina en om 13:00 uur idem diner bij Restaurant La Posada. Om 14:00 uur start dan de nieuwe groep Hospitaleros met de werkzaamheden. Omdat nog een 500 km gereden moet worden naar León is besloten na de koffie om 11:30 uur te starten. De aflossers zijn wel bekend zodat dit geen probleem is.

Roncesvalles

Ditmaal wordt met een compagnon gelopen; Hejo Janssen uit Bocholt (D). Als grensbewoner in Silvolde wordt regelmatig de Pilgerstammtisch in Bocholt bezocht. Leuk in een wat andere cultuur, gezellig, goed voor je Duits en bovendien schenken ze het betere witbier.

In Pilgerstammtisch verband hebben we gezamenlijk gedeelten Jacobsweg gelopen in Westfalen; Osnabrück – Münster en Bielefeld – Telgte met overnachtingen (leuk). Hejo is vanaf Düsseldorf gevlogen naar Santander, van daaruit met bus over Pamplona naar Roncesvalles. Vannacht lekker geslapen op het Campemento zodat vandaag gestart kan worden.

Tot Pamplona moet eerst de Pyreneeën uitgereden worden, daarna de lange weg naar León. Een groot gedeelte over de autosnelweg, maar ook gedeeltelijk Carreteras, zoals voor Burgos. Steeds is de Camino zichtbaar met behoorlijke hoeveelheden voort zwoegende Pelgrims.

Om even na zessen wordt León binnengereden. De route start naast de Parador “el Hospital de Peregrinos de San Marcos” aan het gelijknamige plein, makkelijk te vinden door het dal van de Río Bernesga te volgen.

Hospital de Peregrinos de San Marcos

Vergis je niet in de naam. Hoewel het ooit een Hospital voor Pelgrims was is het nu een luxe Parador voor de betere toeristen. Langs de voorgevel loopt de Camino Francès richting Hospital de Orbigo. Aan de rechterzijde moet de San Salvador beginnen.

En ja, duidelijk met een houten paaltje is de Camino de San Salvador aangegeven.

Duidelijke bewegwijzering

Het plan is een hotelletje te zoeken langs de route. Na enige honderden meters volgt een plein met een opvallend vliegtuig op een paal. Het is de T-6 Texan (2^e wereldoorlog) waar de VS er 201 van leverde aan Spanje ondanks de beperkingen in 1954.

T-6 Texan na 400 m op de route

Hierna gaat het enige km langs saaie nieuwbouw tot in Carbajal gekomen wordt waar even verderop de Campo begint. Terug naar Café Bar Central om bij te komen. De vriendelijke eigenaar met zijn vrouw weten in de buurt een hotel, informeren naar de prijs en bespreken gelijk.

Het blijkt een lot uit de loterij. Perfect en niet te duur, goed eten, lekker op het terras zitten en.. de auto kan veilig gestald worden tot weer teruggekomen wordt.

(Tijdens de tocht gaat mijn fototoestel kaduuk. Gelukkig maakt Hejo prima foto’s. De langwerpige zijn van hem!)

Perfect Hotel Las Moreras

Het heet Las Moreras (de Moerbijen) en ligt ca. 5 km van het centrum van León (Internet). Hejo is wat zwak op de darmen vandaag, terwijl de periode Hospitaleren voor mij te voelen is, zodat besloten wordt een rustdag in te lassen. Een gelukkig voornemen blijkt naderhand en aan te bevelen! In de ondergaande zon wordt nagezeten en op tijd het bed opgezocht.

5 September zaterdag

Na een perfect ontbijt wordt de auto gepakt om de 5 km naar het centrum te rijden. Makkelijk omdat de Río Bernesga de weg wijst. Net aan de rand buiten het betaalde gebied voor het vliegtuig wordt de auto veilig gestald.

León

132000 inwoners

841 m hoogte

Langs het Convento de San Marcos loopt de weg naar het centrum. Voor de Parador ligt het gelijknamige plein Plaza San Marcos. Een imposant gebouw door Alfonso VII gesticht in 1152 als hoofdzit van de Ridders van de Orden de Santiago. Er werden Pelgrims opgevangen waar de naam nog aan herinnert “el Hospital de Peregrinos de San Marcos”.

Parador San Marcos

Het tegenwoordige gebouw is in de loop van 1500 vernieuwd met een gevel in Platarescostijl. Op de gevel beelden van bekende Spaanse heersers en figuren uit de oudheid. Boven de hoofdingang een mooi reliëf van Santiago als winnaar bij de slacht van Clavijo (La Batalla de Clavigo), als Matamoros.

Santiago Matamoros

Rechts de ingang naar la Iglesia uit 1541. Alles bij elkaar een indrukwekkend geheel, waarbij de bronzen Pelgrim op het plein verwijst naar de oorsprong.

La Iglesia de San Marcelo De oorsprong

en twee Pelgrims bij de oorsprong

Het gebouw heeft door de eeuwen dienst gedaan als overheidsgebouw en klooster. Schrijnend is dat het tijdens de Franco periode dienst heeft gedaan als concentratiekamp met meer dan 6700 politieke gevangenen, hiervan zijn er 791 gefusilleerd. Vanaf 1964 is het een Parador met 5 sterren.

Het centrum is dichtbij met een gezellige drukte. Spanjaarden flaneren in het zonnige zachte weer op de zaterdag. De hele stad zoemt vol opgewekte klanken, kleuren, geuren en muziekflarden. Overal historische gebouwen en Romeinse restanten die blijk geven van een lange geschiedenis. Op de Camino een rustdag in León is eigenlijk een must, zoveel is er te genieten.

☼ Het koninkrijk León (910 – 1230)

Wapenschild

León, of Llión in de oorspronkelijke Bable taal, is nu nog de provinciehoofdstad van de gelijknamige provincie, onderdeel van de autonome gemeenschap Castilië en León. Het aantal inwoners is 205.000. De geschiedenis van León gaat terug tot ver voor de jaartelling. In de Romeinse tijd was er een permanent kamp om de handelswegen en vooral het goud te beschermen dat in grote hoeveelheden gedolven werd in Las Médulas bij Ponferrada in de Bierzo streek (meer dan 20.000 Romeinse kilo’s per jaar!). Dit werd vervoerd naar Sevilla over de Vía de la Plata.

In 722 waren de laatste Visigotische vorsten erin geslaagd (Don Pelayo) bij Cavadongo in Asturië, de Moren te weerstaan, waarna ze in Oviedo hun zetel hadden. Al in 742 veroverden ze León en deze werd in 950 hoofdstad onder Ramiro II, ofwel “de Duivel”, zoals de Muzelmannen hem noemden. Deze vorst versloeg de Muzelmannen in Madrid, Toledo en Córdoba. Hij begon met de Repoblacion (herbevolking) van de verlaten Meseta. Het graf van Jacobus was hierbij belangrijk geworden en werd Europees bekend door de steun van de Abdij van Cluny. Waardoor de Camino Francès ontstond.

In de 10^e Eeuw werd vooral uitgebreid naar het zuiden en oosten richting Burgos.

De veroveringen tijdens de Reconquista

Burgos werd machtiger en noemde zich Castilië. Ondanks vele onderlinge oorlogen was Castilië – León verreweg de machtigste Christelijke staat op het Iberisch schiereiland en Koning Alfonso de VI werd als eerste gekroond tot Keizer van Spanje in 1085. Hij had vele allianties met de Moren in hun Kalifaat en Taifas, gemeenschappen, die hem schatting betaalden. In 1157 werd León door Castilië veroverd, waarna Castiliaans de taal werd en het zuid westen zich afscheidde als Portugal.

Onder Alfonso de IX was de laatste opleving met verovering van Extramadura en de oprichting van de Universiteit van Salamanca in 1212. In 1188 werd het eerste burgerparlement de “Cortes de León” opgericht. In 1230 was het afgelopen en werd de macht definitief naar Castilië verlegd, hoewel de Leeuw als wapen en de titel Koning van León belangrijk bleef. León heeft vele oude monumenten en deze zijn het bezoeken meer dan waard.

(Eerder beschreven bij de Camino Francès)

Op de Plaza San Marcelo wordt een huwelijksplechtigheid voltrokken. Het hele kleurrijke gezelschap wordt met muziek (Gaita) begeleid. Genoeg te zien hier!

Plaza San Marcelo

Casa de Botines van Gaudí is niet te missen. Het is meer één van de ingetogen scheppingen van hem en niet zo extravagant, zodat er een bank; de Caja España in zit.

Casa de Botines

Op een bankje ervoor zit een bronzen Gaudí voor zich uit te staren. Al eerder op de Ruta del Norte in Comillas is hij zo aanwezig. Spanjaarden zijn toch wel gek met hem.

Gaudí in León en Comillas

(Op de Ruta del Norte onder Comillas wordt zijn levensloop nader beschreven)

Dit is het echte centrum van de stad; de Barrio Húmedo, wat zoveel betekent als de “natte” wijk. Dit slaat op het grootte aanbod van barretjes, cafés en restaurants met de bijbehorende alcohol consumptie. Leuke kronkelige straatjes met onverwachte pleintjes en terrasjes. Eigenlijk het stokoude gedeelte dat binnen de Romeinse muren lag.

El Barrio Húmedo

De Kathedraal is niet te missen en het absolute middelpunt van de stad. Imposant, waarbij de bebouwing er tot dicht tegenaan loopt.

Catedral Santa María de Regla

Het is de meest “Franse” Catedral in Spanje. Geen wonder; het is geïnspireerd op de Kathedraal van Reims, met de specifieke eigenschappen van een Gotische kerk uit de Champagnestreek (wel kleiner; 90 m lang en 30 m breed). In 1255 werd gestart met de bouw op eerdere fundamenten van een Romaanse kerk. De bouwmeester Enrique had ervaring opgedaan in Burgos en was waarschijnlijk Fransman. De kerk is prachtig maar heeft een groot probleem: De stenen zijn van zacht kalksteen. Hierdoor dreigde het gebouw in de 19^e eeuw al in te storten en zijn constant restauraties noodzakelijk.

Na de middag was bezoek mogelijk waarbij vooral de ramen de meeste indruk maken. De grenzen zijn opgezocht om een zo open mogelijke constructie mogelijk te maken. Hierdoor konden 1800 m2 gebrandschilderde ramen aangebracht worden, waarvan de eerste uit 1263 stammen. Vooral de grote rozetten zijn opvallend.

Prachtige Rozetramen

Het waren echte meesters. De toegepaste kleur blauw heeft men met alle moderne technieken nog niet kunnen evenaren. Het opzoeken van de grenzen zorgde ook voor gevaren. Hele vlakken zijn dichtgemetseld om de constructie meer steun te geven.

Interieur Catedral

Opmerkelijk zijn de zetels voor de hoogwaardigheidsbekleders in het koor. Notenhout met kunstig houtsnijwerk. In een hoekje is een soort halve zetel weggemoffeld voor waarschijnlijk een erg klein uitgevallen priester.

Halve zetel in het hoekje

Het terrasje in de zon hierna doet wonderen. Wie zegt dat Duitsers geen humor hebben? We lachen heel wat af en komen na de vermoeienissen van de afgelopen weken heerlijk bij. In het straatje wordt een soort vlooienmarkt gehouden met allerlei wonderlijke producten uit de vroegere Campo. Tussen de vele bezoekers scharrelen internationale Pelgrims te herkennen aan hun wandelschoenen en rugzakken met schelp.

Een bordje geeft twee mogelijkheden aan om de route naar Santiago te vervolgen; de Camino Francès of via de San Salvador. Het is maar 130 km verder en voor Pelgrims die de drukke route langs Sarria willen mijden een spannend alternatief. Na de bergen en Oviedo gaat het dan verder over de Primitivo. Vooral voor bekende Pelgrims het overwegen waard!

De weg wordt in ieder geval duidelijk aangegeven

Onvermijdelijk voeren de straatjes langs de Plaza Mayor. Deze is wat kleiner dan in Salamanca of Madrid maar erg gezellig. Er wordt op zaterdag de Mercado gehouden wat staat voor drukte en een kleurrijk gevarieerd aanbod van groente en fruit.

Plaza Mayor

Kleurrijk gevarieerd aanbod

Spanjaarden zijn nogal uitbundig in het aanprijzen van hun waar, wat wel te zien is aan de reclamezuilen.

Nogal uitbundige aanprijzing

De middag is nog lang waarna één van de belangrijkste bezienswaardigheden van León bezocht moet worden; Real Colegiata de San Isodoro. Een aan te raden doel voor Pelgrims omdat het echt indruk maakt. Bovendien was het voor de vroegere Pelgrims een niet te missen doel, omdat de beenderen van San Isodoro er liggen. Voor de liefhebbers volgt een nadere beschrijving.

Real Colegiata de San Isodoro

Het is gebouwd tegen de zijkant van de imposante oorspronkelijke Romeinse vestingwerken uit het begin van de jaartelling. Alle veldslagen hebben ze doorstaan.

Romeinse vestingwerken

☼ Het Real Colegiata de San Isodoro met Pantheon

Het Colegiata is gebouwd op de fundamenten van een Tempel dat aan Mercurius gewijd was. De God van handel, reizigers en winst. In het gebouw is een wat aangetaste versie te vinden.

Mercurius

Het is één van de mooiste voorbeelden van 9^e eeuwse bouwkunst uit het begin van het Christelijke Koninkrijk.

Ingang Real Colegiata de San Isodoro

Het is een Basilica waar in 1058 de beenderen (relieken) bijgezet zijn van San Isodoro. Deze was Aartsbisschop van Sevilla omstreeks 600 en één van de belangrijkste kerkvaders en patroonheilige van Spanje (in de gevel een ruiterstandbeeld met San Isodoro als Matamoro!). De beenderen waren losgekocht van de Muzelmanheersers (deze heersten na 711). San Isidoro is vooral bekend om zijn integratie van Romeinse en Visigotische Christenen die verschillende stromingen aanhingen (Visigoten = Arianisme = niet erkennen dogma drie-eenheid).

San Isodoro

Deze belangrijke plek werd gekozen als Pantheon voor de Koningen van León. In de kapel zijn tot 1230 meer dan 30 vorstelijke personen bijgezet. Deze is nu te bezoeken. Een probleempje: er mogen geen foto’s gemaakt worden. Wat volgt is dus illegaal.

Pantheon

De kapel is buitengewoon indrukwekkend met prachtige muurschilderingen uit de 11^e eeuw. Kleurrijk (polychrome) en wel de best bewaarde op het Iberisch schiereiland.

Indrukwekkende muurschilderingen

De kruisgang is de oudste van Spanje (Claustro Románico). Onder Alfonso IX werden hier in 1188 de eerste Cortes van León gehouden (Magna Carta Leonesa) en is daarmee het oudste bewijs van een Parlementair systeem in Europa (de Engelse is van 1215).

Kruisgang (Claustro)

Met de Camino

In het museum zijn kerkschatten, boeken en codices te vinden. Het belangwekkendst wordt niet meer vertoond: De Cáliz de Doña Urraca, ofwel de Heilige Graal waar Christus uit dronk tijdens het laatste avondmaal.

Heilige Graal?

Weliswaar geeft koolstof datering aan dat de kelk stamt uit de periode van 200 voor tot 100 na Christus. De kelk is via Muzelmannen in bezit gekomen van de Leonese Koningen. Deze claim is oorzaak dat de kelk niet meer vertoond wordt en naar een groter gebouw wordt uitgezien. Overigens wordt dit in twijfel getrokken. Er zijn ca. 200 plaatsen met deze claim! Dezelfde Doña Urraca de Zamora speelde een vreemd politiek spel met de opvolging en strijd om het koninkrijk van haar jongere broers waar “El Cid Campeador” nauw bij betrokken was omstreeks 1070.

Teruglopend een ruïne aan de rechterzijde met een parkje. Een bordje geeft een opmerkelijke beschrijving. El Cid Campeador (1040 – 1099), één van de grootste helden van Spanje heeft zijn sporen achtergelaten (zelfs ons Koningshuis zijn nazaten van hem, 32 generaties terug!).

“Hier leefde en woonde een dochter van Rodrigo Diaz, volgens de 2^e aanwijzing in het verhalenboek van El Cid en uitgaande van haar geboortemis in de San Isodoro van León.

Van de edele Jimena Gomez, vrouw van El Cid Campeador”.

Het centrum is alom waar bellenblazers een variant gevonden hebben om reusachtige vergankelijke ballonnen in de wind te laten opstijgen.

Groteske vormen

Eind van de middag is het tijd de auto op te zoeken en terug naar het Hotel waar op het terras inmiddels de middagzon staat. De temperatuur is vlot in de 20 C en perfect om te lopen morgen. De rugzakken worden gecontroleerd; we zijn er klaar voor!