25 Augustus, vrijdag Pamplona - Zubiri 21 km

Door het rumoer en de hitte vroeg op en vlug wegwezen. Bij het opbergen een grote schrik als een bedwants wegschiet in de papieren overtrek. Oh jé, dit in de gaten houden (Heb overigens geen echte beetsporen). Naar beneden en de Hospitalera ingeseind op te passen, waarbij ze keurig het nummer opschrijft.

Van Roncesvalles is bekend dat dit een groot probleem langs de routes is (eigenlijk over de gehele wereld). De Pelgrims slepen dit mee en voordat je het weet ben je geïnfecteerd. Daarom nooit rugzakken op de bedden zetten. Hospitaleros zijn bij vermoedens in de weer met een procedure, waarbij Pelgrims noodkleding krijgen, douchen, kleding enz. wassen en rugzakken uitgestoomd worden. Ook de bedden worden de volgende dag uitgestoomd. Wil de Pelgrim niet meewerken, moeten ze doorgaan!

Deze ervaring was aanleiding om bij thuiskomst meteen alles in de was te gooien en te verwerken. De restende zaken met rugzak en al 48 uur in de vriezer, zodat alles wel dood zal zijn. Want sleep het niet mee naar huis (grote problemen, bijna niet weg te krijgen; mogelijk kostbaar professioneel uitgassen!)!

Buiten is het nog donker als de uitgang uit de Citadel gezocht wordt richting de Camino Francès. Dat is zoeken langs de muren bij het park omdat nu omgekeerd gelopen wordt. Enkele zwervers slapen buiten met hond en ontwaken net. Een vrouw is zo vriendelijk de weg naar de eerste poort te wijzen.

Door de poorten van de Citadel

Het is volkomen stil. De stoet Pelgrims arriveert later langs dezelfde weg. De Portal de Francia is uit 1553 met nog het oorspronkelijke mechanisme.

Portal de Francia

Beneden over de Puente de Magdalena de goede afslag zoeken. Valt tegen als eerst te ver rechtdoor gelopen wordt. De pijlen staan slecht zichtbaar andersom.

Pamplona – Zubiri 21 km
(De kaartjes zijn van Gronze)

Door Burlada en Villava de koperen cirkeltjes in de weg tegengesteld volgen. De dorpen zijn aan elkaar gegroeid, waar het bij Trinidad de Arre ineens ophoudt en over de brug de natuur ingaat.

Burlada en Villava

Trinidad de Arre van de andere zijde

Een stuk omhoog langs de berghelling tot de viaduct over de rondweg wordt overgestoken de bossen in.

Noordelijke rondweg

Parallel langs het dal

Een mooi bospad loopt parallel langs het dal waar beneden de RN naar Roncesvalles loopt. Zo vaak langsgereden dezer dagen als Hospitalero, wanneer weer eens naar Pamplona gereden werd om Pelgrims op het station te zetten (Ook naar de Volkswagengarage). Dit keer leverde de aanreis door Frankrijk met autopanne een hoop ellende op, werkelijk niet nodig, als ze iets behulpzamer waren geweest (zoals met “normale” mensen). Het navolgende moet er toch even uit:

Franse Cultuur
Tijdens het aanreizen naar Roncesvalles wordt dwars door Frankrijk over de Route National gereden (oude Bison Futée route). Net voor Troyes klinkt een alarmerend geluid linksvoor bij het wiel. Doorrijden naar de “echte” VW-garage Jeannin in deze stad. Na 2 uur wachten (middagpauze) rijden 2 baliemedewerkers (nette firmabloesjes) een stukje op het terrein. Tja, kan de overbrenging zijn, of aanlopende rem of lager enz.
Verzoek om de auto op de brug te zetten en het wiel eraf te halen voor nadere inspectie wordt botweg geweigerd i.v.m. vakantie! Zo word je in Frankrijk het bos ingestuurd. Niet erg gerust doorgereden tot Augy-sur-Aubois naar de refuge van René Heinrichs, 250 km verder. Hier de volgende morgen gekeken bij een klein werkplaatsje. De conclusie was dat de rem wel aan zou lopen, maar de Pyreneeën nog wel gehaald zou worden, aldus gedaan. In Roncesvalles met enige moeite via Marisol een afspraak bij de Volkswagendealer in Pamplona. Kan wel 600 Euro kosten (wat nodig is nodig). Een dag later klaar: blijkt de velg los van de bouten getrild te zijn, zodat alles rammelde. Met 125 Euro voor een nieuwe velg was het bekeken.

Conclusie: De beruchte Franse arrogantie is hiermee weer eens aangetoond (zou in Nederland of Duitsland niet gebeuren). 1000 Km ongerust gereden, eigenlijk bijna misdadig een klant met malheur zo weg te sturen. Naderhand gemeld bij Volkswagen Nederland. Altijd de vraag of ze hier wat mee kunnen, maar past niet in het wezen van de Volkswagenorganisatie. Na 6 weken werd teruggebeld met excuses en een (grote) bos bloemen. Op de Fransen hebben ze geen vat, maar dat wisten we al. Het was wel aanleiding naar een andere auto (Volkswagen) uit te zien. Met het naar huis rijden is het vertrouwen in de auto weg en hoor je steeds wat. Moraal: Pas op met Fransen als je echt hulp nodig hebt!!

Rare gasten die Fransen

In de beschrijving van de Via Podiensis is een analyse van de haat/liefde verhouding met Frankrijk te vinden onder 10 september Golinhac – Conques. Dit is nog steeds actueel!

De eerste Pelgrims zijn tegemoet gekomen waarbij het Buen Camino alom klinkt. Zo tegengesteld lopen langs deze levendige route is eigenlijk heerlijk. De drukte is zo niet storend.

Rustplaats bij Zabaldika

Het pad langs de berghelling loopt naar de rust - en parkeerplaats langs de Carretera. Dit pad was in 1998 ernstig geërodeerd waardoor gevaarlijke situaties ontstonden. Intussen mooi hersteld waardoor de duizenden Pelgrims veilig kunnen passeren. De Camino wordt steeds  gestroomlijnder en gelikter gemaakt, wat wel ten koste van het avontuur gaat.

Overigens is het drinkwater afgesloten en het toilet een vieze boel, maar je kunt niet alles hebben. Langs de Carretera verder over het asfalt tot een 500 m verder rechts, via een brug het over riviertje de Arga gaat, waarna een pad erlangs gevolgd wordt.

Over en langs de Río Arga

Verderop ligt aan de linkerzijde tegen de helling het gehuchtje Zabaldika met de Iglesia de San Estaban. Dit mooie Romaanse gebouw is opgericht in de 13e eeuw en wordt met klooster gerund door de zusters van het Heilige Hart. Ze hebben een Albergue met 18 slaapplaatsen een tikkeltje omhoog en wat van de route, maar een prima plek om te overnachten.

De volgende paar huizen heten Irotz en wordt over een smal golvend asfaltweggetje doorgestoken. Uiteindelijk wordt de Carretera weer een stukje gevolgd door het smaller wordende dal van Esteríbar.

Bij Irotz

In Zuriáin van de weg af links over de Arga. Ervoor een verrassing: Albergue la Parada de Zuriáin met een perfect terras boven de Arga. Lekker zitten bijkomen na eerst in de rij gestaan te hebben, want het is spitsuur op de Camino. Ook hier kan tegen billijke prijzen overnacht worden. De Camino Francès is door al deze voorzieningen beslist een makkelijke route te noemen. Als het op de een of andere manier niet meer gaat is er altijd wel een overnachtingplaats te vinden.

Albergue la Parada de Zuriáin

Over de Arga nu langs smalle zandpaden onder langs de helling door dennenbossen. Het klimt steeds verder de Pyreneeën in.
Opeens word ik hartelijk begroet; Mia Baps. Ze heeft me herkent van de site als Pelgrim Helmut; een leuk gesprek volgt. Ze behoort bij de Zusters van het Heilige Hart en is Hospitalera in Zabaldika. Hoor dat het een unieke en prachtige plaats is om te overnachten; een aanrader dus.

Dal van Esteríbar

Dit gedeelte is het mooiste stuk vandaag. Door een groene tunnel tussen bos en rivier, onder langs overhangende rotsen, behoorlijk op en af. Natuurlijk met veel tegemoetkomende Pelgrims, maar toch steeds Buen Camino wensen.

☼  Blauwe strobloem  of Catananche caerulea
Uit de familie asteraceae (composieten).
Meerjarige kruidachtige plant uit Mediterrane gebieden op kalkhoudende gronden. Hoogte bloemstengel tot ca 70 cm. Bloeit mooi blauw in de Pyreneeën, vooral in hoogzomer met rozet van lineaire bladeren tot 20 cm lengte. De stevige dunne bloemsteel met papierachtige bloemen groeit uit een rozet van grasachtige bladeren.
De naam zegt het al; als droogbloem te gebruiken. Van deze plant worden liefdesdrankjes gemaakt en heet in het Engels dan ook Cupid’s dart.

Even omhoog naar de paar huizen van Akerreta en links beneden ligt Larasoaña. Het bekende dorp dat voor velen de halteplaats na Roncesvalles is (ca. 28 km).

Puente de los Bandidos bij Larasoaña

Over de 14e eeuwse Puente de Larrasoaña het plaatsje in. Deze brug heet ook Puente de los Bandidos omdat het ooit een bevoorrecht plaatsje was om Pelgrims te overvallen en leeg te schudden. Er zijn wel wat barretjes maar alles is gesloten, dus even zitten op een bankje. De Albergue hier is niet de mooiste uit eerdere ervaringen, terwijl er maar één plaats is om te dineren. Het volgende stuk langs de Arga wordt het dal weer weidser en is nog steeds een aantrekkelijke route.

Voor Ilarratz

Na Ilarratz de laatste 3 km naar Zubiri. Dit zijn niet de mooiste km, vooral omdat de Magnesiumfabriek van Magna gepasseerd moet worden. Het is niet meer zo erg als in 1998 toen er dwars door gelopen en geklauterd moest worden. Men heeft nu een pad erlangs over het terrein gelegd. Grote hopen stoffige grijze zandbergen liggen in een soort stortplaats waar toch langsheen gelopen moet worden.

Magnesium opslag

Magnesium is een belangrijke delfstof ontdekt in de bergen bij Zubiri en Erro in 1930 en daarna gedolven in dagbouw. Uit de ruwe erts wordt metallurgisch magnesium en magnesiumzouten gewonnen. De eerste wordt gebruikt voor de metaalindustrie, de laatste voor de chemie, farmacie (sterk basisch), landbouw en industrie (rubber, papier). De fabriek van Magna zet per jaar 70 miljoen om met 150 werknemers, dus geen kleintje. Er worden hoge eisen gesteld aan het afgraven en vooral aan het herstellen van de natuur naderhand.

Magna magnesiumfabriek

De schoenen zijn grijs geworden, maar verder verloopt het passeren zonder problemen. Het is zaak goed op te letten hoe het pad nu weer loopt. Na de laatste grijze hopen steil naar beneden over een mooi begroeid pad. Zubiri ligt als laatste dorp in de Esteríbarvallei tegen de Erro aangebouwd waar morgen de pas moet worden overgestoken. Uitgekomen wordt bij de Puente de la Rabia. Deze naam wordt niet voor niets gebruikt. Volgens de mare geneest hondsdol vee als ze driemaal om de middelste pijler lopen. Hiervoor is in de pijler ooit de heilige Santa Quiteria ingemetseld.

Zubiri met Puente de la Rabia

Net over de brug ligt links een bekend Hostal; Albergue Río Arga Ibaia, omdat als Hospitalero vele malen zieke Pelgrims vanuit Roncesvalles hiernaartoe gebracht zijn. Helaas is het oudere baasje er niet, maar wel de zoon. Deze vertelt vol te zitten in de dormitorios. Maar op de vraag of er geen leeg bed is op een van de kamertjes lopen we samen naar een bekend kamertje. Een Deen ligt te rusten en is best bereid een medepelgrim op de kamer te nemen, dus geregeld. Bovendien delen we de prijs, waarna 20 Euro met ontbijt behoorlijk redelijk is.

Uit Roncesvalles
Een bekend kamertje:
Tijdens het Hospitaleren dit jaar in Roncesvalles, bij het inschrijven van de Pelgrims in de Mostrador (bureau), geeft een hoogblonde Noorse vrouw met 16jarige dochter aan geen cash geld te hebben. Is een probleem want hier geldt; only Johnny Cash. Ze geeft aan dat de betaalkaart het niet doet op dit moment, maar morgen voldoende is overgemaakt op haar rekening en alles (54 Euro) betaald kan worden. Burguete is 3,5 km verder zodat voorgesteld wordt morgenvroeg 9:00 uur met haar naar de Bank te rijden, waarna zij de rekening kan voldoen en 10 Euro als dank in de Donativo zal stoppen. Ze is zeer dankbaar en vraagt of we haar paspoort als borg willen. Nee dat vertrouwen we wel. Wat schets de verbazing als om 9:00 uur niemand te bekennen is. Die dag is nog wat te regelen in St-Jean-Pied-de-Port, maar lopende de rit wordt het gevoel steeds kwader. Terug gevraagd aan Danny, de vaste kracht van het Klooster, te bellen met de Albergue Municipal in Zubiri of ze daar zitten. Nu moet als eerste halte in Spanje in Roncesvalles de Paspoorten gescand worden, wat veel extra tijd kost. In Zubiri blijken ze helemaal niets te noteren. De collega’s Hospitaleros redden het wel alleen, zodat de 26 km met auto naar Zubiri gereden worden. Albergue Municipal en nog 2 andere afgelopen met de vraag of ze de hoogblonde Noorse gezien hebben. Ze zijn begripvol en medewerkend. Bij de laatste Albergue Zaldiko bijna beet, wel gezien! Aan de andere zijde ligt Albergue Río Arga Ibaia, waar vaker (zieke) Pelgrims naar toe gebracht worden. Het baasje is vol medewerking, kijkt in het boek en ja de fam. Stahl is ingeschreven. Hij wijst op een kamertje en zegt ga maar.

Bij het openen van de deur een grote schrik…. What are you thinking i am here for?
Honderd excuses; de deur was gesloten (en de bel?), ze zou het thuis overmaken enz.
Verteld gauw te stoppen met al deze smoesjes, dat ze het voor andere Pelgrims verpest en bovendien het vertrouwen ernstig beschaamd heeft.  You have to pay me 80 Euro! Ze betaalde meteen wat behoorlijk voldoening gaf en ook het baasje deed lachen. Terug in Roncesvalles de extra 26 Euro in de Donativopot, want de 26 km rijden we niet voor niets. Marisol (professionele kracht van het Klooster) lachte zich rot. Op mijn vraag; dit was jou natuurlijk niet overkomen? Nee natuurlijk niet. Ze heeft al teveel meegemaakt!

Albergue Río Arga Ibaia

met Jurgen de Deen

Samen brengen we de rest van de dag door aan het eind van de straat in Café Ogi Berri waar ze alles hebben ook een goed menu.

                                                     
                      Escudo de Esteríbar                                              Zubiri                       

Gemeente waar Zubiri bij hoort                              Inwoners 435
                                                                                 Hoogte 526 m

Even verderop aan de doorgaande route ligt de Municipal Albergue, niet direct aan te raden (2 grote kamers, weinig voorzieningen). Jurgen is een aardige kerel, vol verhalen en ex touringcarchauffeur, wat met de drukte op het terras vol Pelgrims staat voor een leuke avond. Prima kamertje met eigen douche na 134 km!