30 September, Ostabat – Saint-Jean-Pied-de-Port 22 km

Hoera de laatste dag. Niet dat het lopen niet leuk is of de route te lang, maar een eindpunt is ook een doel. Bovendien moet minimaal donderdag thuis gehaald worden om het jaarlijkse tennisfeestje niet mis te lopen en nog zo wat. Na 4 weken verplichtingen vrij gaat ie weer! Het ontbijt is op de bekende Franse manier prima met koffie, Baguette, jam en jus en daarna op pad voor het laatste gedeelte.


       

Ostabat – Saint-Jean-Pied-de-Port 22 km

 

   

Zonopkomst in de bergen


De opkomst van de zon is weer meer dan geweldig. Het pad loopt vanaf de Ferme naar het dorp Larceveau door de bossen en velden. De huizen hebben een onvervalst Baskisch karakter net als hun bewoners. Solide, in strakke vormen, goed onderhouden met het houtwerk in vaste kleuren (ossenbloed oorsprong) en vooral esthetisch verantwoord. De tuinen liggen er kleurrijk en verzorgd bij. Een vruchtbaar land waar het goed wonen is.

Ongi etorri (Welkom)!


   

Solide Baskische bouw


De route het dorp uit loopt het pad een stuk langs de grote doorgaande route de D933 en dorpen die eraan liggen. De huis en tuin kippen bij de landhuizen zien er wat vreemd en haveloos uit. Ze hebben een variant met een kale nek wat ze niet knapper maakt. Ze lijken wel op de Nederlandse saaie Warners, die overigens wel geweldige leggers zijn van mooie bruine eieren.

   

Kaal word je niet mooier! Parallel aan snelweg


Langs het pad een paar oude gebouwen die nu een schuilruimte zijn voor Pelgrims maar bij dit heerlijke wandelweer gepasseerd worden.


   

Oude watermolen Nog enkele heuvels


Het kruis van Galzetaburu is een primitieve Jezus afbeelding uit 1714 met opschrift in Latijn en Baskisch en staat op een vroeger kruispunt van Romeinse wegen.

   

De laatste loodjes


   

Muskuskaasjeskruid of Malva moschata

Meerjarige plant uit de kaasjeskruidfamilie (malvaceae) die van verre opvalt door zijn uitbundige bloeiwijze. Wordt 30– 70 cm hoog en bloeit van juli tot september in een lichtroze kleur. De bloemen geuren naar muskus. De plant houdt van voedselrijke grond.

Wrijf de bladeren op een bij- of wespensteek en het voorkomt zwelling en pijn. Het is een kruid tegen vele kwalen, slijmoplossend (luchtwegen), ontstekingen en tandpijn.


   

Gamarthe Montgelos

De snelweg is overgestoken waarna de route meer het binnenland ingaat door de dorpen Gamarthe en Montgelos. Een stopje is welkom maar op een aangekondigd terras is niemand te bekennen. De dorpen zijn zoals gebruikelijk volkomen uitgestorven. Als er al iets ten nadele te zeggen is dan vooral het ontbreken van uitspanningen onderweg.

De laatste paar hellingen moeten genomen worden onder langs de Col d’Oyhanzarré met vanaf hier prachtige uitzichten op het omliggende gebergte.


   


   

Laatste gedeelte door de bergen


De Col komt uit in het dorpje Bussanarits bij het plaatselijke kasteeltje. Het gevoel naar het einde toe te gaan wordt nu toch wel behoorlijk groot.


Kasteeltje Bussanarits


Saint-Jean-le-Vieux (de oude) is maar een paar kilometer verder en eindelijk het gewenste terrasje. Een aardig dorpje dat tot de 13e eeuw de startplaats was om de Pyreneeën door te steken. Pas toen ontwikkelde Saint-Jean-Pied-de-Port zich tot wat het nu is.


Saint-Jean-le-Vieux


       

Muurleeuwenbek of Cymbalaria Muralis

Meerjarige plant die tot de lipbloemigen behoort. Groeit vooral in spleten en oude zwakke kalkcement voegen in muren (geen Portland cement dus!). Kruipplant dat tot 60 cm lang wordt. Bloeit van mei tot september zacht lila met in het bloemetje twee gele vlekken. Oorspronkelijk afkomstig uit Midden-Oosten en Italië. Nu in geheel Europa ook in Nederland vooral op muren bij kades en in Zuid Limburg op kalkrijke ondergrond.

Vriendelijk plantje dat op muren kan woekeren en andersom weer eisen stelt aan de ondergrond.

De laatste kilometers lopen vlak en kruisen een paar maal de snelweg. Vreemd genoeg is het rustig met Pelgrims zodat de laatste meters bewust en met vreugde afgelegd worden. De mooi schijnende zon draagt bij aan het feestelijke gevoel.


   

Laatste vlakke stuk Sainte-Madeleine


Het laatste hellinkje wordt genomen om op hoogte te komen voor de ingang van Saint-Jean. De aanlooproute is ditmaal vanaf de oostzijde richting Porte Saint-Jacques langs de opgaande muren van de fortificaties van de Citadelle. Het is op dit strategische punt gebouwd in opdracht van Richelieu op de plaats van een middeleeuws kasteel op de top van de heuvel Mendiguren in 1625. Het was een voorbeeld voor Vauban en later door hem versterkt.


Saint-Jean-Pied-de-Port


   

Laatste aanloop Muren van de Citadelle


De laatste bocht om en vrij uitzicht op de Porte Saint-Jacques waar het hoge gedeelte van Saint-Jean-Pied-de-Port begint.


   

Porte Saint-Jacques


Saint-Jean-Pied-de-Port betekent Sint Jan aan de voet van de Pas wat werkelijk zo is. In het Baskisch heet het Donibane Garazi.


Rue de la Citadelle


Onder de poort door begint het bovenste gedeelte van de Rue de la Citadelle waaraan veel Gîtes gelegen zijn en ook het Pelgrimskantoor.


Pelgrimsbureau rechts


De Gîte l’Esprit du Chemin van Arno en Huberta ligt meteen links met ertegenover het Pelgrimsbureau. Hier zitten Franse vrijwilligers die een stempel geven, informatie over de route, Credentials en het belangrijkste: een advies of de hoge route, de Route Napoléon veilig is of de route langs de snelweg over de Ibañeta genomen moet worden. Vergis je niet; tot in juni is heftige sneeuw mogelijk boven op de pas waarbij pijlen verdwijnen en het levensgevaarlijk kan worden! Indien het weer het toelaat, is de hoge route een prachtige ervaring die zeker niet gemist mag worden en je altijd bij blijft!

(Sinds dit jaar krijg je een dikke rekening als je tegen het advies bij slecht weer toch over de hoge Pas trekt en gered moet worden!)


2

Gîte l’Esprit du Chemin van Arno en Huberta

Prachtig gerestaureerd


L’Esprit du Chemin van Arno en Huberta is gisteren gesloten zodat de Gîte Ultreia iets verderop naar beneden gereserveerd is. Het is nog vroeg in de voormiddag en niemand te bekennen, maar de rugzak kan zolang gestald worden.


Place Charles de Gaulle


Nu eerst een terras opgezocht aan het pleintje waar natuurlijk steeds de bekende Pelgrims langskomen, aansluiten en hun verdere plannen bekend maken. De meeste stoppen er voor dit jaar mee. Enkelen gaan door naar Santiago. Voor mij is het dit jaar voldoende geweest en in het zonnetje wordt de route nog eens overdacht. Met alle eigenaardigheden van de Franse gewoonten een prachtige route die goed ingericht is op het verwerken van duizenden wandelaars. Het Pelgrimsgevoel was wel eens wat minder door de vele niet Santiago lopers. Het traject is over het algemeen rustiger dan de Camino Francès in Spanje waarvan de toeloop hier begint maar niet gemist mag worden. Het is tenslotte “El Classico”! Dankbaar dat deze route gevrijwaard van blessures afgelegd is; een zegen en zeker niet vanzelfsprekend.


De voetjes hebben zich goed gehouden!


Het is nog vroeg in de middag als naar het station gelopen wordt om te informeren over de mogelijkheid van de thuisreis. De kaartjesverkoper heeft dit elke dag bij de hand en met de kortste keren is een terugreis geregeld per trein. Deze vertrekt de volgende ochtend om 05.50 uur en is ’s avonds in Emmerik. Kosten toch nog 229,60 Euro, maar daarmee mis ik de ellende van Ryan Air wat (mij) veel waard is.


De bekende Franse broers met Marianne bij de Gîte

onder in de Rue de la Citadelle


De Gîte is inmiddels geopend met een kamer vol bedden waar ook Gilles en Jean-Paul liggen. Ook de Françaises die onderweg als een speer liepen zijn er en komen zelfs al terug van Roncesvalles die ze nog even meegenomen hebben! Hoewel de stad na al de bezoeken goed bekend is blijft het een gezellige boel en is er veel te zien.


Église Notre Dame de l’Assomption


De Rue de Citadelle loopt naar beneden langs de kerk, onder de toren door naar de Pont Notre-Dame over de Nive en heet dan Rue d’Espagne. Deze kerk is een mooi voorbeeld van Baskische bouwkunst uit de 13e eeuw. Het hele complex maakte deel uit van de verdedigingslinie. In de toren staan aan beide zijden opvallende beelden.


   

Sainte-Marie Saint-Jean


Vanaf de brug Pont Notre-Dame zijn de woningen schilderachtig langs de snelstromende rivier gebouwd. Altijd zijn grote forellen te zien die moeiteloos tegen de stroom opzwemmen.


Vanaf de Pont Notre-Dame


Iets verderop aan de doorgaande weg de Pont-Neuf waar de rivier verder zijn weg zoekt en samen gaat met de Laurhibar en uiteindelijk bij Bayonne in de Adour uitkomt.

 

De Nive

Met een aantal van de vaste club hebben we een klein restaurantje besproken net onder de Poort door vanaf Place Charles de Gaulle. Het wordt een bar gezellige boel met goede wijn en lekker eten in een prachtige ambiance. Een tijd lang hebben we lief en leed gedeeld en vooral veel plezier gehad. Waarschijnlijk zien we de medepelgrims nooit meer maar wat zijn er een hoop goede mensen op de aarde!


Heerlijk afscheid


Het afscheid is warm en iedereen wenst elkaar het beste in het verdere leven.

Na dit roerende afscheid wordt voor de laatste maal het bed in de Refuge opgezocht. Giles is een vroege vogel die bovendien een speciaal horloge heeft. Hij zal dit zo instellen dat om minimaal 5:00 uur de wekker gaat. De route totaal was 733 km!

tab